Nederland lijkt gelukkig weer wat op te krabbelen uit de
economische crisis, maar met een miljoen mensen werkeloos, zo'n 13% van de
beroepsbevolking (volgens http://www.werkloosheidsmeter.nl/) is er zeker nog
ruimte voor verdere verbetering.
Een tijdje geleden hadden we in Leidenhoven College een econoom te gast, die
gepromoveerd was op de geschiedenis van het denken over de economie. Interessant
om te weten was, dat het woord economie oorspronkelijk afgeleid is van oĩkos (‘woning’) en nómos (‘regel, wet’), wat het geheel op zoiets liet
neerkomen als het ‘goed beheer van een huishouding'. Over de tijd heeft
het begrip zich steeds verder ontwikkeld, en is de nadruk in toenemende mate op
het geld komen te liggen. De vraag die hij stelde is: is dat wel zo verstandig?
Als je nadenkt over een huishouden, dan besef je al snel dat
geld daarin zeker een belangrijke rol speelt. Maar als het goed gaat, dan is
het geld zeker niet het belangrijkste. Het is eerder een conditio-sine-qua-non,
een noodzakelijke voorwaarde opdat het huishouden goed kan draaien. Maar het
geld staat uiteindelijk ten dienste aan de personen die het huishouden maken.
Voor het goed draaien van het huishouden is het bijvoorbeeld wél essentieel dat
de verhouding tussen de mensen daar goed is.
Als er iets is dat in onze huidige maatschappij onderbelicht
blijft, dan is dat juist de verhouding tussen mensen. Natuurlijk zijn
menselijke relaties belangrijk in het leven van iedere persoon, dat kan niet
anders, maar er ligt vooral nadruk op het gevoel binnen relaties. Dat mensen er
ook bewust voor kunnen kiezen om in voor en tegenspoed, als het goed voelt en
als het even minder goed voelt bij elkaar te blijven, daar wordt minder over
gesproken. Ook op het niveau van de
maatschappij wordt er vrijwel geen acht geslagen op dingen in onze samenleving
die relaties in gevaar brengen. Het wordt steeds makkelijker om te scheiden
bijvoorbeeld, en de sensualiteit in bijvoorbeeld reclames kent weinig grenzen. Er
leeft weinig besef dat deze dingen iets aantasten dat van fundamenteel belang
is: ons vermogen om ons met een zuiver hart helemaal in te zetten voor de
relaties die we zijn aangegaan.
In de katholieke kerk zijn we net begonnen met de tijd van
Advent. Het is een tijd van voorbereiding op het aankomende hoogfeest van
Kerstmis. Net als de vastentijd is het een tijd om ons leven te heroriënteren
op de dingen die echt belangrijk zijn in het leven. Daarbij hoort ook het ons
losmaken van de aantrekkingskracht van het aardse, om meer gericht te zijn op
het geestelijke en het Goddelijke. In termen van de economie: om relaties weer
belangrijker te gaan vinden dan geld. Want de ergste crisis die onze
samenleving in bedwang houdt, is niet de werkeloosheidscrisis, hoe erg die ook
is. Erger nog is de innerlijke crisis, de crisis van onze relaties, en bovenal
onze innerlijke relatie met God. In de geschiedenis van de filosofie, die ik op
dit moment bestudeer, is het heel duidelijk: de denkers gaan zich meer richten
op het aardse (en de economie op het geld) als die innerlijke band met God
vergeten wordt.
Het wordt dus tijd voor een nieuwe economie, een economie
waarin relaties tussen mensen centraal staan, en de relatie met God voorop. Als
er veel mensen zijn die zo leven, dan is het een kwestie van tijd voordat ook werkloosheidscrisissen
tot het verleden behoren. Maar dat is niet het belangrijkste, het belangrijkste
is dat veel mensen het relatieve geluk hier op aarde intenser zullen kunnen
beleven, en dit daarna in volheid zullen kunnen doorzetten in de eeuwigheid met
God. Ik hoop en bid dat veel mensen deze weg mogen inslaan in deze tijd van
Advent, en zo vol geestelijk vuur de rijkdom van Kerstmis mogen bereiken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten