zondag 2 juni 2013

Dat is pas poezie...

Vandaag viert de katholieke kerk het feest van Corpus Cristi, oftewel Sacramentsdag. Het is ook de 10de verjaardag van de sacramentsprocessie door Amsterdam vandaag (http://www.olvkerk.nl/processie_2013.pdf). 

Als dichter hou ik vooral veel van de hymne Lauda Sion die vandaag in de liturgie gebeden of gezongen wordt. Deze is gecomponeerd door de Heilige Thomas van Aquino, en bevat volgens mij alles wat van een gedicht verwacht mag worden. Ten eerste is er een zeer heldere en klare verwoording van het geloofsmysterie van de Eucharistie, in bijna al zijn aspecten, zoals van de Heilige Thomas verwacht mag worden. Qua vorm heeft het een helder metrum (4 jamben per regel) en een helder rijmschema - aabccb, dat aan het einde 'oploopt' naar aaabcccb en aaaabccccb. Hij zoekt ook regelmatig inhoudelijk het 'poëtisch contrast' dat uit de inhoud naar voren komt, bijvoorbeeld dat bij het breken van het brood de gehele Christus in beide stukken van de hostie aanwezig blijft (al is dit contrast consistenter doorgevoerd in bijvoorbeeld het Adoro te Devote, ook van zijn hand). 

Al met al een prachtige hymne die vanwege de zeer precieze manier van opschrijven helaas veel verliest in de vertaling. Dus genieten voor de latinisten!


Latin textEnglish version
Lauda Sion Salvatórem
Lauda ducem et pastórem
In hymnis et cánticis.
Quantum potes, tantum aude:
Quia major omni laude,
Nec laudáre súfficis.
Laudis thema speciális,
Panis vivus et vitális,
Hódie propónitur.
Quem in sacræ mensa cœnæ,
Turbæ fratrum duodénæ
Datum non ambígitur.
Sit laus plena, sit sonóra,
Sit jucúnda, sit decóra
Mentis jubilátio.
Dies enim solémnis ágitur,
In qua mensæ prima recólitur
Hujus institútio.
In hac mensa novi Regis,
Novum Pascha novæ legis,
Phase vetus términat.
Vetustátem nóvitas,
Umbram fugat véritas,
Noctem lux elíminat.
Quod in cœna Christus gessit,
Faciéndum hoc expréssit
In sui memóriam.
Docti sacris institútis,
Panem, vinum, in salútis
Consecrámus hóstiam.
Dogma datur Christiánis,
Quod in carnem transit panis,
Et vinum in sánguinem.
Quod non capis, quod non vides,
Animósa firmat fides,
Præter rerum ordinem.
Sub divérsis speciébus,
Signis tantum, et non rebus,
Latent res exímiæ.
Caro cibus, sanguis potus:
Manet tamen Christus totus,
Sub utráque spécie.
A suménte non concísus,
Non confráctus, non divísus:
Integer accípitur.
Sumit unus, sumunt mille:
Quantum isti, tantum ille:
Nec sumptus consúmitur.
Sumunt boni, sumunt mali:
Sorte tamen inæquáli,
Vitæ vel intéritus.
Mors est malis, vita bonis:
Vide paris sumptiónis
Quam sit dispar éxitus.
Fracto demum Sacraménto,
Ne vacílles, sed memento,
Tantum esse sub fragménto,
Quantum toto tégitur.
Nulla rei fit scissúra:
Signi tantum fit fractúra:
Qua nec status nec statúra
Signáti minúitur.
Ecce panis Angelórum,
Factus cibus viatórum:
Vere panis fíliórum,
Non mittendus cánibus.
In figúris præsignátur,
Cum Isaac immolátur:
Agnus paschæ deputátur
Datur manna pátribus.
Bone pastor, panis vere,
Jesu, nostri miserére:
Tu nos pasce, nos tuére:
Tu nos bona fac vidére
In terra vivéntium.
Tu, qui cuncta scis et vales:
Qui nos pascis hic mortales:
Tuos ibi commensáles,
Cohærédes et sodales,
Fac sanctórum cívium.
Amen. Allelúja.
Sion, lift up thy voice and sing:
Praise thy Savior and thy King,
Praise with hymns thy shepherd true.
All thou canst, do thou endeavour:
Yet thy praise can equal never
Such as merits thy great King.
See today before us laid
The living and life-giving Bread,
Theme for praise and joy profound.
The same which at the sacred board
Was, by our incarnate Lord,
Giv'n to His Apostles round.
Let the praise be loud and high:
Sweet and tranquil be the joy
Felt today in every breast.
On this festival divine
Which records the origin
Of the glorious Eucharist.
On this table of the King,
Our new Paschal offering
Brings to end the olden rite.
Here, for empty shadows fled,
Is reality instead,
Here, instead of darkness, light.
His own act, at supper seated
Christ ordain'd to be repeated
In His memory divine;
Wherefore now, with adoration,
We, the host of our salvation,
Consecrate from bread and wine.
Hear, what holy Church maintaineth,
That the bread its substance changeth
Into Flesh, the wine to Blood.
Doth it pass thy comprehending?
Faith, the law of sight transcending
Leaps to things not understood.
Here beneath these signs are hidden
Priceless things, to sense forbidden,
Signs, not things, are all we see.
Flesh from bread, and Blood from wine,
Yet is Christ in either sign,
All entire, confessed to be.
They, who of Him here partake,
Sever not, nor rend, nor break:
But, entire, their Lord receive.
Whether one or thousands eat:
All receive the self-same meat:
Nor the less for others leave.
Both the wicked and the good
Eat of this celestial Food:
But with ends how opposite!
Here 't is life: and there 't is death:
The same, yet issuing to each
In a difference infinite.
Nor a single doubt retain,
When they break the Host in twain,
But that in each part remains
What was in the whole before.
Since the simple sign alone
Suffers change in state or form:
The signified remaining one
And the same for evermore.
Lo! bread of the Angels broken,
For us pilgrims food, and token
Of the promise by Christ spoken,
Children's meat, to dogs denied.
Shewn in Isaac's dedication,
In the manna's preparation:
In the Paschal immolation,
In old types pre-signified.
Jesu, shepherd of the sheep:
Thou thy flock in safety keep,
Living bread, thy life supply:
Strengthen us, or else we die,
Fill us with celestial grace.
Thou, who feedest us below:
Source of all we have or know:
Grant that with Thy Saints above,
Sitting at the feast of love,
We may see Thee face to face.
Amen. Alleluia.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten